Dzień po tym jak obchodziliśmy I Ogólnopolski Dzień Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej, w Ostrowi Mazowieckiej odbyła się dyskusja na temat roli samorządu w kształtowaniu i wspieraniu lokalnego dziedzictwa kulturowego.

Współpraca z Muzeum Etnograficznym

W trakcie spotkania burmistrz miasta Jerzy Bauer podpisał porozumienie o współpracy z Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie na rzecz wspierania lokalnego dziedzictwa. (Pisaliśmy o tym 10 lutego br.) Przed dwoma laty zawarte zostało podobne porozumienie z Uniwersytetem Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

Jak spożytkować nasze dziedzictwo?

Długa i merytoryczna dyskusja w gronie specjalistów z dziedziny kultury, etnologii, etnografii i antropologii miała na celu szukanie odpowiedzi, jak nasze dziedzictwo kulturowe spożytkować dla dobra Ostrowi, a także Polski. Prezentacje na temat działań podejmowanych w zakresie dziedzictwa przedstawili dyrektorzy miejskich instytucji kultury – biblioteki, domu kultury i muzeum, a także stowarzyszenia „Ludzie z Pasją”. To jednak był początek debaty nad rolą samorządu w kształtowaniu i wspieraniu lokalnego dziedzictwa kulturowego. Uczestnicy dyskusji podkreślali troskę miasta o ratowanie zabytków i przeznaczanie ich na cele kulturalne. Jako duży atut podawali też współpracę między jednostkami w budowaniu oferty i wspieraniu lokalnego dziedzictwa.

Budowanie przyszłości na trwałych fundamentach

Zaproszeni goście doszli do wniosku, że aby budować przyszłość na trwałych fundamentach należy stworzyć długofalowy program działań, a także zidentyfikować i zinwentaryzować zasoby materialne i niematerialne jakimi dysponuje miasto. Zwrócono też uwagę na wykorzystanie potencjału, wiedzy i umiejętności tkwiących w mieszkańcach, zarówno tych działających w pojedynkę, jak i tworzących stowarzyszenia czy lokalne grupy działania. Warto zwrócić uwagę na lokalnych wytwórców i rzemieślników, a także postawić na ofertę edukacyjną dla uczniów.

Promocja dziedzictwa kulturowego

Rola promotorów kultury danej społeczności wydaje się być niezastąpiona. Jako przykład niech posłuży postać zmarłej przed czterdziestoma laty Marii Byczyńskiej-Żywirskiej. To urodzona w niedalekim Brańszczyku pedagog, historyk, etnograf i muzeolog. Była pierwszą piewczynią kurpiowskiej kultury ludowej Kurpi Białych, a także pionierską badaczką kultury górniczej. W kuluarowych rozmowach podczas spotkania w Ostrowi była okazja do wymiany wielu cennych doświadczeń z przedstawicielami wyszkowskich stowarzyszeń, którzy zajmują się propagowaniem wiedzy na jej temat. Dziękujemy za rozmowy Annie Król z Fundacji Koherencja i Markowi Filipowiczowi ze Stowarzyszenia Pepisko. Takie spotkania, jak to które odbyło się Jatkach pokazują, że zgłębiając dany temat natrafiamy na ludzi, którzy myślą podobnie i na dodatek realizują ciekawe pomysły. Miejmy nadzieję, że i nasze spotkanie na temat dziedzictwa przekuje się w wartościowe projekty. Dla osób, poszukujących informacji na temat Marii Żywirskiej polecamy artykuł, który ukazał się w styczniu br. w Kurierze W.

Wojsko i Pilecki

W budowaniu lokalnej tożsamości niezmierne ważne są wartości, do jakich odwołują się mieszkańcy, co dla nich jest ważne, jakie postawy reprezentują, gdzie poszukują wzorców. Skojarzenia uczestników spotkania odnosiły się do historii związanej z istnieniem Szkoły Podchorążych w pobliskim Komorowie czy do postaci wielkiego Polaka – rotmistrza Witolda Pileckiego. Wiele uwagi poświęcono też globalizacji i poczuciu własnej tożsamości kulturowej. Według wielu uczestników dyskusji można być obywatelem świata, ale zakorzenionym w swojej lokalnej społeczności. To nie stoi ze sobą w sprzeczności, wręcz przeciwnie, poczucie własnej tożsamości jest niezmiernie ważne w budowaniu przyszłości. Troska o lokalne dziedzictwo opiera się w dużym stopniu o pamięć domową, o to, czy ważne są dla nas rocznice, święta, wspólne obrzędy i spotkania, kultywowanie historii przodków.  Nowe formy komunikacji powodują, że możemy swoje zainteresowania, wiedzę i doświadczenia wymieniać z innymi w sposób nieograniczony.

Tożsamość z miejscem

Trzeba nazwać nasze lokalne dziedzictwo i wiedzieć w jakim obszarze go poszukiwać. Czy jest to ludowość, czy może inna sfera? Istotne jest, żeby ludzie tu żyjący czuli swoją tożsamość z miejscem, bo inaczej nie będzie to dziedzictwo.

W spotkaniu, które odbyło się 10 lutego w Jatkach udział wzięli m.in.: ks. prof. Henryk Skorowski z UKSW w Warszawie, Tadeusz Zając p.o. dyrektora Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, Magdalena Ulejczyk p.o. dyrektora Mazowieckiego Instytutu Kultury, Maria Samsel dyrektor Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce, Anna Wiśniewska zastępca dyrektora Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu, Krzysztof Bereda dyrektor Gminnego Domu Kultury w Brańszczyku, Tomasz Szymański z Muzeum Przyrody w Drozdowie, Krzysztof Braun przedstawiciel Mazowieckiego Towarzystwa Naukowego, emerytowany pracownik Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UW, Anna Król z Fundacji Koherencja, Marek Filipowicz ze Stowarzyszenia Pepisko a także przedstawiciele, samorządów, gminnych bibliotek, ośrodków kultury z okolic Ostrowi, stowarzyszeń, dyrektorzy miejskich jednostek kultury, przedstawiciele samorządu miasta z burmistrzem Jerzym Bauerem na czele.

Organizatorami spotkania były dwie instytucje - Miasto Ostrów Mazowiecka i Miejska Biblioteka Publiczna, a współorganizatorami - Miejski Dom Kultury, Muzeum Dom Rodziny Pileckich i Ostrowskie Stowarzyszenie „Ludzie z Pasją”.

Pasja. Kultura. Dziedzictwo

Burmistrz Jerzy Bauer, podsumowując dyskusję podziękował wszystkim uczestnikom za merytoryczną dyskusję. Zaprosił instytucje do dalszej współpracy.

Jako organizatorzy, już dzisiaj zapraszamy na IV Konferencję Regionalistyczną: Pasja. Kultura. Dziedzictwo, która odbędzie się 28 kwietnia w Ostrowi Mazowieckiej.

Biuro Promocji Urzędu Miasta Ostrów Mazowiecka